Als je een pittig kind hebt, oftewel een kind met een sterke wil, dan kan dat voelen alsof je een wilde kat aan het opvoeden bent. Het liefste wil je die sterke wil een positieve kwaliteit wordt. En net als iedere ouder, wil je dat je kind vooral zichzelf mag zijn. Maar net als dat je een wilde kat uit de dierentuin niet zomaar los kunt laten in een stad, kun je je eigen pittige welpje niet zomaar loslaten zonder enige begeleiding en opvoeding.
Het opvoeden van een pittig kind ligt ergens tussen balans en controle en driftbuien en een machtsstrijd.
Mijn dochter is een temperamentvol kind en heel pittig om op te voeden. Tijdens mijn pogingen om haar te begeleiden, ben ik dan ook dikwijls in een ‘gevecht’ met haar gekomen. Niet dat we elkaar de haren uit het hoofd trokken, maar een gevecht als in een eeuwige discussie. Voor je er erg in hebt, beland je in een machtsstrijd die geen van beide gaat winnen. Een ‘gevecht’ over wat ze wel en niet kan dragen naar school. Een gevecht over het eten van groenten. En uiteindelijk belandden we in een ‘gevecht’ over daadwerkelijk naar school gaan.
Heb ik een koppig kind? Heb ik een ongedisciplineerd kind? Hoe dan ook, ik heb een pittig kind. Maar ik realiseerde me ook dat zij dit strijden ook niet voor haar lol deed.
Omgaan met het moeilijke gedrag van je kind
Ik was zoveel tijd en energie aan het steken om mijn kind ‘gepast gedrag’ te leren, dat ik eigenlijk volledig voorbij ging aan haar behoeftes. Omgaan met het moeilijke gedrag van je kind is verrekte lastig. Maar op het moment ik het opvoeden op basis van verwachtingen van de maatschappij, veranderde in het opvoeden op basis van wat zij nodig had, werd het omgaan met het moeilijke gedrag een stuk behapbaarder.
Tips voor het opvoeden van een pittig kind
Dat je een temperamentvol en eigenwijs kind hebt, zegt niet dat je kind zelfstandig is en alles aan kan. Ook een pittig kind heeft je liefde, geduld en begrip hard nodig. Als ouder van een pittig kind, ga je daarom ook op zoek naar tips over hoe je het beste met je pittige kind om kunt gaan. De volgende vijf tips zijn belangrijke stappen om zo goed mogelijk om te gaan met het moeilijke gedrag van je kind.
1. Kies je gevecht
Eigenlijk zou je de opvoeding geen gevecht willen noemen. Maar de uitspraak ‘pick your battles’ is bij het opvoeden van een pittig kind, toch een hele belangrijke. En ik weet ook niet zo goed hoe je het anders omschrijven kan. Dus bedenk goed welke dingen in de opvoeding je wel en niet de moeite waard vind om voor te ‘vechten’.
Om het makkelijker te maken, kun je jezelf drie vragen stellen.
- Is het gedrag van je pittige kind gevaarlijk voor het kind zelf of iemand anders?
- Laat je iets toe wat voor je kind nadelig kan zijn in de toekomst?
- Is het écht belangrijk of alleen een principe kwestie?
Even een simpel voorbeeld: Stel je dochter wil haar regenlaarsjes onder haar kerstoutfit aan, maar jij vindt dat niet kunnen, want ze heeft ook nette schoentjes en regenlaarsjes draag je niet onder je kerstoutfit. Hoe stom je het ook vindt, doe een stapje terug en bekijk het van een afstandje. Is het dragen van regenlaarsjes gevaarlijk voor het kind zelf of iemand anders? Zeker niet! Is het dragen van de regenlaarsjes onder een kerstoutfit nadelig voor de toekomst? Sterker nog, in de toekomst zullen jullie er om lachen. Is het écht belangrijk of is dit alleen een principe kwestie? Ik denk dat je het antwoord zelf wel in kunt vullen.
2. Zorg voor (extra) keuzes
Eigenwijze kinderen vinden het fijn om zelf beslissingen te nemen. Een pittig kind heeft vaak ook een pittige eigen mening. In de opvoeding kan dat best wel eens botsen. Maar door toe te laten om je kind het op zijn eigen manier te laten doen, zal je kind zich onafhankelijk voelen en dat is iets wat belangrijk is voor je kind.
Maar dit moet in de opvoeding natuurlijk wel begeleid worden. Om het voor jullie beide makkelijker te maken, kun je je kind (extra) keuzes. Ook wanneer het om een situatie gaat waar je kind normaal gesproken niets om geeft. Vraag altijd om zijn of haar mening. Zo leert je kind goede keuzes te maken en stimuleer je het zelfvertrouwen van je kind.
3. Bied de mogelijkheid om zelf te ontdekken
Temperamentvolle kinderen zijn vaak ook eigenwijze kinderen die nature nieuwsgieriger zijn dan anderen. Hoewel dat in het opvoeden ontzettend vermoeiend kan zijn, is die nieuwsgierigheid wel een heel goede eigenschap! Probeer die nieuwsgierigheid daarom zoveel mogelijk te stimuleren door de mogelijkheid te bieden om het kind zelf te laten ontdekken.
Ik realiseer me dat daar heel veel geduld en begrip voor nodig is. Maar je kunt die nieuwsgierigheid ook heel simpel stimuleren door een hobby die gericht is op het ontdekken van nieuwe dingen.
4. Genegenheid
Soms lijkt het dat je pittige en eigenwijze kind het allemaal zelf wel kan. Alsof je kind geen genegenheid nodig heeft. Maar het tegenovergestelde is waar! De meeste pittige en eigenwijze kinderen zijn juist heel gevoelig en genegenheid is een van hun basisbehoeften.
Onthoud altijd dat het geen lastige kinderen zijn, maar dat alleen hun gedrag lastig is in de opvoeding. Ze willen gewoon graag de controle hebben. En juist door gevechten en machtsstrijd kunnen ze het gevoel krijgen dat ze iets verkeerd doen, wat heel verwarrend voor ze is. Geduld, begrip én genegenheid zijn de sleutelwoorden in de opvoeding van een pittig kind.
5. En de grenzen dan?
Als je de bovenstaande tips leest, vraag je je misschien af waar die grenzen dan zijn? Ik bedoel, leuk zo’n nieuwsgierig kind die de mogelijkheid moet krijgen om zelf te ontdekken, maar hoe zit het met grenzen stellen? Want een ouder van een pittig kind weet donders goed dat het moment van grenzen stellen, juist het lastigste stuk van de opvoeding is.
Die grenzen moeten er zijn! Houd de volgende drie dingen in gedachten.
- Focus op positief gedrag
- Blijf logisch consequent (zie het stukje ‘kies je gevecht’)
- Zorg voor regelmaat waar je kind op kan rekenen
Ieder kind heeft baad bij een positieve opvoeding, zo ook je pittige kind. Met positieve aandacht zal de drang om op zoek te gaan naar grenzen, een stuk minder zijn. En die grenzen baker je al een beetje af door je kind keuzes te bieden. Je kind krijgt verschillende keuzes, die jij uiteindelijk voor hem of haar gekozen hebt. Naast dit alles mag je als ouder ook duidelijke verwachtingen naar je kind uitspreken.
Geduld, begrip én genegenheid
Dus, het opvoeden van een pittig kind is echt geen gemakkelijk klusje. Ook met de bovenstaande tips blijft het een uitdaging. Maar hoe mooi zou het zijn als je deze uitdagende eigenschappen van je kind kan laten groeien en niet alleen maar onderdrukken. Laat zien dat ze niet alleen maar lastig en eigenwijs in de negatieve zin zijn. Nogmaals, met geduld, begrip én genegenheid in de opvoeding, komt dat ambitieuze kind aka wilde katje echt wel op zijn pootjes terecht!