Heb je ooit dat ene kind ontmoet dat overloopt van zelfvertrouwen, maar ook overloopt van onbeschoftheid? Nou, we willen niet dat jouw kind zo’n pestventje wordt. Dus, ga er maar even goed voor zitten! Want we gaan het hebben over hoe je het zelfvertrouwen van je kind kunt vergroten, zonder dat het een onuitstaanbaar ettertje wordt.
Waarom zelfvertrouwen belangrijk is
Zelfvertrouwen is als een superkracht voor kinderen. Het is alsof ze een onzichtbare cape dragen waarmee ze alles kunnen overwinnen. Ze kunnen hun hand opsteken in de klas zonder bang te zijn voor wat anderen denken. Ze kunnen zichzelf voorstellen aan nieuwe vrienden, zonder zich te verstoppen achter mama’s rok. Met een beetje zelfvertrouwen kunnen kinderen zelfs die hysterische dans doen op het schoolfeest, zonder zich zorgen te maken over wie er naar hen kijkt. Zelfvertrouwen bij je kind is belangrijk omdat het ervoor dat kinderen hun innerlijke superheld kunnen zijn.
Maar stel je nu eens voor dat je kind zoveel zelfvertrouwen heeft, dat het een doorgeslagen superheld wordt. Dat klinkt misschien cool, maar als dat kind zich gedraagt als een Joker en anderen pest of belachelijk maakt, dan wordt het snel duidelijk dat teveel zelfvertrouwen niet altijd positief uitpakt. Je wilt natuurlijk niet dat jouw kleine Joker een slechte reputatie krijgt en uiteindelijk in een donkere kerker belandt. Zelfvertrouwen is belangrijk, maar wees voorzichtig met het pompen van teveel zelfvertrouwen in je kind. Zorg ervoor dat het een respectvolle en vriendelijke superheld blijft.
Beginnen met zelfvertrouwen erin stoppen
Als het gaat om het aanleren van zelfvertrouwen bij je kind, is het nooit te vroeg om te beginnen. In feite, kun je al beginnen met het aanmoedigen van zelfvertrouwen terwijl je baby nog in de luiers zit. Geef ze een high-five als ze een speeltje vastpakken of moedig ze aan als ze hun eerste stapjes zetten. Voor je het weet zijn ze uit de luiers en beginnen ze zich te ontwikkelen tot kleine mini-mensen met een eigen persoonlijkheid en dromen.
Zodra kinderen verbaal zijn en kunnen uitdrukken waar ze goed in zijn, kun je beginnen te werken aan een bewust gevoel van zelfvertrouwen. Maar hoe kun je nou zelfvertrouwen in je kind stoppen, zonder dat het overdreven wordt en vooral, zonder dat het een pestventje wordt?
Moedig je kind aan om risico’s te nemen
Als ouder wil je natuurlijk dat je kind veilig is en geen domme dingen doet. Maar soms is het juist goed om een beetje risico te nemen! Zoals toen mijn zoontje besloot om van de hoogste duikplank te springen – met een zwemvest aan, natuurlijk. Ik stond beneden met mijn hart in mijn keel, maar toen hij bovenkwam met een grote grijns op zijn gezicht, wist ik dat het het allemaal waard was. Dus, moedig je kind aan om af en toe een sprong in het diepe te wagen, zolang het maar geen haaien zwemmen.
Laat je kind dus nieuwe dingen proberen en zichzelf uitdagen. En als ze fouten maken, moedig ze dan aan om te leren van hun fouten en het opnieuw te proberen.
Leer je kind dat falen oké is
Falen is geen eindstation, maar een leermoment. Laat je kind zien dat het falen van een taak of project hen niet minder waardevol maakt als persoon. Falen is menselijk en het hoort bij het leven. Maar dat betekent niet dat het voor je kind niet ontzettend pijnlijk kan zijn, als hij bijvoorbeeld zijn voetbalwedstrijd verliest. Gelukkig kan je als ouder het leed een beetje verzachten met een beetje humor.
Zo zei ik laatst tegen mijn zoon toen hij zijn LEGO bouwset deels in elkaar stortte omdat hij te hard drukte, ‘Gelukkig is dit niet het Colosseum van Rome, anders had je nu een probleem met de Romeinen!’ Hij moest er om lachen en besefte dat het niet zo heel erg was, maar het gewoon weer kon fixen. Zo leren kinderen dat falen oké is en dat het niet het einde van de wereld betekent.
Leer je kind respectvol te zijn
Leer je kind respectvol te communiceren met anderen. En leer hem dat het behandelen van anderen zoals ze zelf behandeld willen worden, een belangrijk onderdeel is van zelfvertrouwen zonder een pestventje te worden. Dit is nog best een lastige taak, zeker wanneer je kind ontdekt heeft dat ‘grappig doen’ andere kinderen aan het lachen maakt. Dit kan namelijk twee kanten op gaan, een positieve maar ook een negatieve kant. Want helaas gaat ‘grappig doen’ soms ten koste van een ander en is jouw kleine superheld opeens de Joker.
Wanneer zelfvertrouwen arrogantie wordt
Het klinkt als een ideaal, een zelfverzekerd kind, altijd voorop, leidend, de eerste die zijn hand opsteekt, een kind met een soort status. Maar niet ieder kind kan en zou dat moeten zijn. Dat werkt simpelweg niet. Niet alle kinderen zijn extravert en expressief. Daarbij kun je niet altijd het juiste antwoord weten. Als kinderen dat niet inzien, dat ze een slechte dag kunnen hebben, of dat ze af en toe een fout kunnen maken, kunnen ze hun fouten niet toegeven. Dan verandert zelfvertrouwen in arrogantie en falen in een zwakte.
Hulp vragen is geen teken van zwakte is, maar eerder van kracht.
Vermijd het geven van onrealistische complimenten
Als ouder wil je je kind natuurlijk het gevoel geven dat het geweldig is. En dat is ook zo! Maar soms kan het geven van onrealistische complimenten juist averechts werken. Zo zei ik laatst tegen mijn zoon toen hij zijn eerste schilderij maakte: ‘Dat is het mooiste schilderij dat ik ooit gezien heb! Je bent nu al beter dan Rembrandt!’ Oké, misschien was ik een beetje overdreven, maar ik wilde hem laten zien hoe trots ik op hem was.
Maar achteraf besefte ik me dat het geven van onrealistische complimenten juist het zelfvertrouwen van je kind kan ondermijnen. Want als je kind in de toekomst niet aan die hoge verwachtingen kan voldoen, kan het juist teleurgesteld en onzeker worden. Dus, geef liever realistische complimenten die je kind écht verdiend heeft. Dat geeft je kind een veel sterker gevoel van eigenwaarde dan loze complimenten die alleen maar tot teleurstellingen kunnen leiden.
Het is geen gemakkelijke taak om je kinderen te leren hoe ze respectvol kunnen zijn, hoe ze kunnen omgaan met falen en hoe ze risico’s kunnen nemen zonder anderen pijn te doen. Maar met een beetje humor, liefde en geduld kun je je kinderen helpen om zelfverzekerd en gelukkig op te groeien. En wie weet, misschien hebben ze dan zoveel zelfvertrouwen dat je zelfs een (onrealistisch?) complimentje van je kinderen krijgt: ‘Bedankt mam/pap, zonder jou zou ik niet zo’n fantastisch persoon zijn’…
Afbeeldingen: Shutterstock